Wanneer schuld als een oude bekende binnenkomt

Herken je dat automatische grijpen naar verantwoordelijkheid?

Je hebt een gesprek, iemand spreekt je aan en voor je het weet voel je je schuldig. Je voelt je aangesproken, misschien zelfs geraakt, terwijl je diep vanbinnen weet dat het niet helemaal jouw verantwoordelijkheid is.

Het is alsof de ander een pakketje bij je neerlegt en jij het automatisch oppakt.

Er is een knijpend gevoel in je hart.

Wat gebeurt er eigenlijk in die momenten? Waarom grijpen we zo snel naar dat bekende, zware gevoel van verantwoordelijkheid voor wat niet volledig het onze is?

Wanneer oude systemische bewegingen nog door je heen stromen

Ik voel vaak automatisch schuld omdat oude dynamieken uit mijn gezin van herkomst nog actief zijn, als onzichtbare draden die nog steeds bewegen.

Als kind pikte ik subtiel op wat er nodig was om de verbinding en harmonie in het gezin te behouden, en nam ik lasten of schuld op me die niet volledig mijn verantwoordelijkheid waren, om de balans te herstellen.

Deze automatische reflex om verantwoordelijkheid te nemen voor het systeem - herken je hem? Hij roept de vraag op: zit vrijheid in het onderscheiden van wat van mij en wat van jou is, of speelt er iets diepers?

Hoe dit kind de onuitgesproken emoties van het systeem draagt

In veel gezinnen krijgt altijd één kind de "lastige" rol - een rol die zwaarder is dan hij lijkt. Dit kind draagt de spanning, onverwerkt verdriet of onzichtbare pijn van het systeem.

Soms wisselt deze rol tussen kinderen, maar de functie blijft hetzelfde: er moet iemand zijn die de onuitgesproken emoties van het gezin draagt.

Uit liefde en afhankelijkheid neemt het kind lasten op zich die niet volledig bij hem of haar horen. Het is een vorm van loyaliteit die dieper gaat dan bewuste keuzes - een beweging van het hart dat verbinding wil behouden, wat de prijs ook is.

De antenne die altijd op ontvangst staat

Het snelle schuldgevoel dat volwassenen nog ervaren, is vaak een echo van deze systemische dynamiek.

Die eerste ervaringen in verbinding - erkenning, goedkeuring of afwijzing - leren kinderen subtiel te scannen waar spanning of disbalans is. Hun antenne staat altijd op ontvangst.

Zo ontstaat een reflex: zodra er spanning of verwijt is, voel je je schuldig, ook als de verantwoordelijkheid niet volledig bij jou ligt. Herken je dat? Het is alsof die oude, trouwe beweging van "ik zorg ervoor dat het goed komt" nog steeds door ons heen stroomt.

Het automatische oppakken - een beweging van liefde

Misschien herken je dit als een patroon in jezelf - dat automatische oppakken van wat een ander neerlegt, dat instinctieve bewegen naar verantwoordelijkheid ook als die niet helemaal van jou is.

Het is niet verkeerd, het is een beweging van liefde die ooit diende.

Maar wat nu? Hoe ga je om met deze oude reflex die nog steeds door je systeem beweegt?

In het volgende deel onderzoek ik hoe schuld ons eigenlijk iets prachtigs kan leren over wat er in het systeem om ons heen beweegt - en hoe dit een poort kan zijn naar diepere verbinding.